Opiekę można ustanowić tylko i wyłącznie dla małoletniego, a więc osoby, która nie ukończyła osiemnastego roku życia. Dokonuje tego właściwy sąd opiekuńczy, jeżeli tylko poweźmie on wiadomość, że zachodzi ku temu prawny powód.
Jakie to sytuacje?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, opiekę ustanawia się, gdy rodzice:
Powołany opiekun obowiązany jest sprawować opiekę osobiście. Może ona być wykonywana wspólnie tylko w przypadku, gdy Sąd powierzył ją małżonkom. Jednocześnie, sąd opiekuńczy może ustanowić jednego opiekuna dla kilku osób, pod warunkiem jednak, że nie zachodzą sprzeczności pomiędzy ich interesami. Z kolei opieka nad rodzeństwem powinna być w miarę możności powierzona jednej osobie.
Podkreślić trzeba, iż w przypadku gdy dobro pozostającego pod opieką tego wymaga, sąd opiekuńczy wydaje niezbędne zarządzenia dla ochrony jego osoby lub majątku aż do czasu objęcia opieki przez opiekuna – w szczególności może on ustanowić w tym celu odpowiedniego kuratora.
Opiekunem może zostać tylko i wyłącznie osoba, która:
Gdy wzgląd na dobro pozostającego pod opieką nie stoi temu na przeszkodzie, opiekunem małoletniego powinna być ustanowiona przede wszystkim osoba wskazana przez ojca lub matkę, oczywiście jeżeli nie byli oni pozbawieni władzy rodzicielskiej. Jeżeli warunek ten nie został spełniony, opiekun powinien być ustanowiony spośród krewnych lub innych osób bliskich pozostającego pod opieką albo jego rodziców.
Musisz wiedzieć, iż każda osoba, która została ustanowiona opiekunem, obowiązana jest podjąć swoje obowiązki niezwłocznie. Zwolnienie z tego obowiązku może nastąpić tylko z ważnych powodów.
Opieka powinna być sprawowana w sposób określony w przepisach Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, które wyraźnie wskazują jakie są obowiązki opiekuna.
Przede wszystkim ciąży na nim powinność wykonywania swoich czynności z należytą starannością, tak jak tego wymaga dobro pozostającego pod opieką i interes społeczny.
Każdy opiekun sprawuje pieczę nad osobą i majątkiem osoby pozostającej pod opieką. Podlega on w tym zakresie nadzorowi Sądu opiekuńczego i powinien uzyskiwać jego zezwolenie we wszelkich ważniejszych sprawach które dotyczą małoletniego.
O decyzjach w ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego opiekun powinien informować jego rodziców, którzy uczestniczą w sprawowaniu bieżącej pieczy nad osobą dziecka i w jego wychowaniu.
Opiekun, niezwłocznie po objęciu opieki, powinien sporządzić inwentarz majątku podopiecznego i przedstawić go sądowi opiekuńczemu. Dotyczy to także tego, który został nabyty w późniejszym czasie. Jeżeli majątek jest nieznaczny sąd opiekuńczy może zwolnić opiekuna z tego obowiązku.
Gotówka pozostającego pod opieką, jeżeli nie jest potrzebna do zaspokajania jego uzasadnionych potrzeb, powinna być złożona przez opiekuna w instytucji bankowej. Może on ją podejmować tylko za zezwoleniem sądu opiekuńczego.
Sąd opiekuńczy może także zobowiązać opiekuna, aby złożył do depozytu sądowego kosztowności, papiery wartościowe i inne dokumenty należące do podopiecznego. Nie mogą one zostać odebrane bez jego zezwolenia.
Musisz wiedzieć, że pełen nadzór nad sprawowaniem opieki sprawuje sąd opiekuńczy. W jego ramach:
Opiekun obowiązany jest, w terminach oznaczonych przez sąd opiekuńczy, nie rzadziej jednak niż co roku, składać:
Są one badane pod względem rzeczowym i rachunkowym, przy czym w razie potrzeby sąd może zarządzić ich sprostowanie i uzupełnienie oraz orzeka, czy i w jakim zakresie rachunki zatwierdza, Nie wyłącza to odpowiedzialności opiekuna za szkodę wyrządzoną nienależytym sprawowaniem zarządu majątkiem.
W przypadku, gdy nie sprawuje on opieki w sposób należyty, wówczas sąd opiekuńczy wydaje odpowiednie zarządzenia, mające na celu usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości.
Zakończenie opieki następuje w razie:
W myśl obowiązujących przepisów, do zwolnienia opiekuna z obowiązku sprawowania opieki przez sąd opiekuńczy może dojść:
Jeżeli sąd opiekuńczy nie postanowił inaczej, w przypadku zwolnienia, opiekun obowiązany jest prowadzić nadal pilne sprawy związane z opieką aż do czasu jej objęcia przez nowego opiekuna.
Z kolei opieka ustaje z mocy prawa gdy:
Zakończenie sprawowania opieki powoduje, że opiekun zobowiązany jest złożyć w ciągu trzech miesięcy rachunek końcowy z zarządu majątkiem. Może on zostać z tej powinności zwolniony jedynie przez sąd opiekuńczy.
Opiekun jest też zobowiązany niezwłocznie oddać osobie, która pozostawała pod opieką, albo jej przedstawicielowi ustawowemu lub spadkobiercom zarządzany przez siebie majątek.
Powinieneś wiedzieć, że kuratela jest instytucją zbliżoną do opieki i służy do reprezentowania interesów osoby trzeciej. Jej celem jest sprawowanie pieczy nad osobami lub ich majątkiem w sytuacji, w których nie są one w stanie same prowadzić swoich spraw. Ma ona za zadanie zabezpieczyć interesy osoby, dla której w określonym zakresie została ustanowiona. Kuratela ustanawiana jest na określony czas bądź też do wykonania określonej czynności.
Ustanawia się ją w szczególności:
Dodać trzeba, że zakres obowiązków i uprawnień kuratora określa sąd opiekuńczy.
