Kancelaria Adwokacka Bartosz Kamil Obrębski

Dziedziczenie pzrez małżonka lub byłego małżonka

Spis treści

Dziedziczenie przez małżonka, a rozwód i separacja

Orzeczenie przez Sąd rozwodu lub separacji ma ogromny wpływ na prawo małżonków do wzajemnego dziedziczenia po sobie. Czy w takim przypadku, mają oni prawo do masy spadkowej po zmarłym, dowiesz się z tego właśnie wpisu.

Jakie są zasady dziedziczenia po współmałżonku?

Podkreślenia wymaga fakt, iż w przypadku tzw. dziedziczenia ustawowego a więc zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, w pierwszej kolejności do dziedziczenia powołane są dzieci oraz małżonek spadkodawcy. Dziedziczą oni w częściach równych, przy czym część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.

Czy małżonkowie dziedziczą po sobie w przypadku rozwodu?

Jeżeli Sąd orzeknie rozwód, następuje rozwiązanie małżeństwa. Ustaje ono z chwilą uprawomocnienia się wydanego wyroku. Od tej chwili dotychczasowi małżonkowie są wobec siebie osobami obcymi. Ma to bardzo poważne skutki w zakresie dziedziczenia, gdyż nie zachodzi ono pomiędzy nimi. Inaczej mówiąc, byli współmałżonkowie nie dziedziczą nawzajem po sobie. Wygasa też ich prawo do zachowku. Tym samym, cały spadek otrzymują dzieci, a w przypadku ich braku – dalsi krewni w kolejności określonej przez ustawę.

Musisz wiedzieć, że skutek taki następuje niezależnie od tego, czy Sąd wskazał jednego ze współmałżonków, jako wyłącznie winnego rozkładu pożycia, czy też nie. Tego rodzaju orzeczenie nie wpływa bowiem w żadnym stopniu na prawo do dziedziczenia.

Oczywiście wyjątkiem jest sytuacja, gdy zmarły pozostawił testament, w którym powołał do spadku swojego byłego małżonka lub uczynił na jego rzecz zapis windykacyjny. W takim przypadku wiążąca jest moc prawna sporządzonego skutecznie rozporządzenia testamentowego i były małżonek otrzyma na jego podstawie należną mu część majątku spadkodawcy.

Czy małżonkowie dziedziczą po sobie w przypadku separacji faktycznej?

Małżonkowie, którzy pozostają w separacji faktycznej, a więc żyją rozłącznie, jednakże nie sformalizowali sądownie takiego stanu rzeczy, są w świetle prawa nadal małżonkami ze wszystkimi wynikającymi z tego skutkami prawnymi. Oznacza to, że w pełni dziedziczą po sobie, tak, jakby ich związek nadal istniał bez żadnych zmian.

Czy małżonkowie dziedziczą po sobie w przypadku separacji prawnej?

Orzeczenie przez Sąd separacji przynosi w zakresie dziedziczenia takie same skutki, jak wyrok rozwodowy. Tym samym, po uprawomocnieniu się tego orzeczenia, małżonkowie po sobie nie dziedziczą.

Czy małżonkowie dziedziczą po sobie, jeżeli śmierć jednego z nich nastąpiła w trakcie sprawy rozwodowej lub separacyjnej?

Jeżeli śmierć jednego z małżonków nastąpiła w trakcie sprawy rozwodowej lub separacyjnej, a więc jeszcze przed uprawomocnieniem się wydanego przez Sąd orzeczenia, to opisane powyżej zasady dziedziczenia nie mają zastosowania.

Co w takim przypadku?

Przedmiotową sytuację regulują przepisy art. 940 Kodeksu cywilnego, który zawiera podstawy wyłączenia małżonka od dziedziczenia.

Jakie są podstawy wyłączenia małżonka od dziedziczenia?

Zgodnie z nimi – małżonek jest wyłączony od dziedziczenia, jeżeli spadkodawca:

  • wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy, a więc złożył w tym przedmiocie pozew,
  • żądanie to było uzasadnione.
 

Podkreślić trzeba, że oba te warunki muszą zostać spełnione łącznie, a więc występować jednocześnie.

Wyłączenie małżonka od dziedziczenia na powołanej podstawie następuje na mocy orzeczenia Sądu, wydanego skutek złożenia odrębnego pozwu, gdyż śmierć tego z nich, który jest spadkodawcą powoduje umorzenie przez Sąd postępowania rozwodowego lub separacyjnego. Nie odbywa się to także automatycznie. Oznacza to, że ze złożonego pozwu, twierdzeń powoda oraz postępowania dowodowego przeprowadzonego przez Sąd musi wynikać ponad wszelką wątpliwość, że pozostały przy życiu małżonek ponosi wyłączną winę w rozkładzie pożycia małżeńskiego.

Wcześniej Sąd musi także zbadać, czy w danym przypadku nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego, gdyż jest to warunkiem koniecznym do uznania, że rozwód w ogóle jest dopuszczalny. Jeśli chodzi o separację, to odpada przesłanka trwałości, gdyż nie jest to wymagane do jej orzeczenia.

Poza tym Sąd jest także zobowiązany do przeanalizowani, czy nie zachodzą negatywne przesłanki do orzeczenia rozwodu. Nie jest on dopuszczalny, gdy:

  • na jego skutek miałoby ucierpieć dobro małoletnich dzieci małżonków,
  • jego orzeczenie pozostawałoby w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego,
  • jego orzeczenia żąda małżonek wyłącznie winny, zaś ten z nich, który nie ponosi winy nie wyraża zgody na rozwód, a odmowa nie jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
 

Podkreślić trzeba, że wskazane powyżej przesłanki do wyłączenia małżonka od dziedziczenia muszą istnieć w chwili otwarcia spadku po zmarłym. Jeśli małżonek, będący spadkodawcą, złożył pozew lub odpowiedź na pozew, z żądaniem orzeczenia winy współmałżonka, ale w toku postępowania zmienił swoje stanowisko i następnie domagał się wydania wyroku bez orzekania o winie, wówczas nie będzie podstaw do wyłączenia drugiego małżonka od dziedziczenia.

Kto może żądać wyłączenia małżonka od dziedziczenia?

Wyłączenia małżonka od dziedziczenia może żądać każdy z pozostałych spadkobierców ustawowych powołanych do dziedziczenia w zbiegu z małżonkiem. W takim przypadku pozwanym jest małżonek – spadkobierca lub, w razie jego śmierci – uprawnieni po nim  spadkobiercy. Nie ma przy tym przeszkód prawnych, aby każdy z nich wystąpił z odrębnym pozwem w tym przedmiocie.

Jaki jest termin do złożenia powództwa o wyłączenie małżonka od dziedziczenia?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, termin do wytoczenia powództwa o wyłączenie małżonka od dziedziczenia wynosi sześć miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku, nie więcej jednak niż jeden rok od otwarcia spadku. Następuje ono z chwilą śmierci spadkodawcy.

Jakie są skutki prawne wyroku wyłączającego małżonka od dziedziczenia?

Niezależnie od tego czy powództwo wytoczy jeden czy wszyscy spadkobiercy, wyrok wyłączający małżonka od dziedziczenia ma skutek względem wszystkich spadkobierców ustawowych. Oznacza to, że wystarczy, aby uczynił to tylko jeden z uprawnionych.

Skutkiem wydania przez Sąd takiego orzeczenia jest wyłączenie małżonka od dziedziczenia, tak jakby nie dożył on otwarcia spadku. Tym samym, nie przysługuje mu także roszczenie z tytułu zachowku.

W sprawach rodzinnych zapraszam do kontaktu z Kancelarią Adwokacką prowadzoną przez adwokata Bartosza Obrębskiego aby otrzymać profesjonalną pomoc prawną.

Adwokat Bartosz Obrębski

E - mail

adwokat.obrebski@gmail.com

Telefon

508 269 045

Ostatnie wpisy:

Znieważanie funkcjonariusza publicznego

Znieważanie funkcjonariusza. Przestępstwo znieważenia funkcjonariusza jest szczególną formą przestępstwa znieważenia. Jego znamiona są bardzo podobne, zaś zasadniczą różnicą jest to, iż może ono być skierowane tylko i wyłącznie przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu.