Odpowiedź na pytanie o przedawnienie przestępstwa wcale nie jest taka prosta jak by się to wydawało. Gdzie szukać odpowiedzi o przedawnienie przestępstwa? Regulację w tym zakresie ustawodawca zawarła w przepisach kodeksu karnego.
Zanim jednak przejdę do omówienia tematyki warto w tym miejscu zaznaczyć, że pod hasłem przedawnienie znajdziemy dość pojemny katalog zawarty w kodeksie. Ustawodawca zdefiniował bowiem kilka instytucji, które można wspólnie określić jako przedawnienie przestępstwa. Instytucje te różnią się nie tylko terminami przedawniania ale też początkiem jego biegu.
Po pierwsza mamy zatem do czynienia z przedawnieniem karalność za konkretne przestępstwo. Po drugie mamy do czynienia z przedawnieniem wykonania orzeczonej kary za przestępstwo. Ustawodawca przewidział tez instytucję przedłużenia przedawnienia karalności jak też „spoczywanie biegu przedawnienia”. Niektóre też czyny nie ulegają przedawnieniu.
Nim przejdę do omawiania tematyki jakiej poświęcony jest niniejszy wpis wskażę, że ustawodawca wyróżnił dokonał podziału przestępstw na dwa rodzaje – zbrodnie i występki. Podział ten ma istotne znaczenie między innymi przy określaniu momentu w jakim następuje przedawnianie karalności za konkretny czyn.
Zgodnie z art. 7 kodeksu karnego:
1. zbrodnią jest to czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą,
2. występkiem jest czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych albo powyżej 5000 złotych, karą ograniczenia wolności przekraczającą miesiąc albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc. Jednym słowem zbrodnie stanowią czyny gatunkowo poważniejsze od występków.
W pierwszej kolejności należy mieć na uwadze instancję przedawnienia karalności.
Terminu przedawnienia zawarte zostały w art. 101 kodeksu karnego. W przepisie tym ustawodawca dokonał rozróżnienia okresów przedawnienia w zależności od wagi czynu.
Zgodnie, z przepisem:
1. karalność przestępstwa (zbrodnia) zabójstwa ustaje gdy od czynu upłynęło 30 lat,
2. karalność za inne zbrodnie ustaje gdy od czynu upłynęło 20 lat.
W przypadku występków ustawodawca zastosował trójstopniowy podział i tak gdy występek:
1. zagrożony jest karą przekraczająca 5 lat pozbawienia wolności karalność czynu ustaje z upływem 15 lat,
2. występek zagrożony jest karą przekraczającą 3 lata pozbawienia wolności karalność ustaje z upływem 10 lat,
3. w przypadku pozostałych występków karalność ustaje z upływem 5 lat.
Jeśli czyn stanowi przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego jego karalność ustaje z upływem 1 roku od chwili gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy ale nie później niż z upływem 3 lat od chwili popełnienia czynu.
Do wszystkich powyższych czynów zastosowanie ma zasada, że jeżeli ustawa przewiduje byt przestępstwa od powstania konkretnego skutku to bieg przedawnienia rozpoczyna się nie od chwili wystąpienia skutku.
Dodatkowo przedawnienie karalności ulega modyfikacji gdy występek przeciwko życiu i zdrowi popełniony został na szkodę małoletniego i jest jednocześnie zagrożony karą nie przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności przedawnienie nie może nastąpić przed osiągnięciem przez pokrzywdzonego 30 roku życia. Identyczna zasada istniej co do przestępstw popełnionych na szkodę małoletniego opisanych w dziale XXV kodeksu karnego (przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności) albo gdy treści pornograficzne obejmują obejmują udział małoletniego.
Należy w tym miejscu wskazuję na istnienie instytucji przedłużenia karalności. Otóż jeśli przed przedawnieniem za dany czyn wszczęto postępowanie karne karalność za dany czyn przedłuża się.
W przypadku zbrodni i występków ściganych z oskarżenia publicznego (prokurator) zostaje przedłużona o 10 lat. W przypadku przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego karalność przedłużona zostaje w wypadku wszczęcia postępowania o 5 lat.
Kolejnym istotnym zagadnieniem jest przedawnienie wykonania orzeczonej kary.
Zgodnie z art. 103 kodeksu karnego nie można wykonać kary, jeżeli od uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynęło:
1. 30 lat – w razie skazania na karę pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat albo karę surowszą,
2. 15 lat – w razie skazania na karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą 5 lat,
3. 10 tal – w razie skazania na inną karę.
Przepis ten stosuje się odpowiednio do środków karnych, środków kompensacyjnych oraz przepadku.
Czy termin przedawnienie za konkretny czyn zawsze biegnie? Otóż nie. Ustawodawca w kodeksie karnym przewidział instytucję spoczywania (zawieszenia) przedawnienia.
Przedawnienie nie biegnie, jeżeli przepis ustawy nie pozwala na wszczęcie lub dalsze prowadzenie postępowania karnego. Jednak nie dotyczy to braku wniosku albo oskarżenia prywatnego. Istnieją również pewne kategorie czynów, których karalność nie ulega przedawnieniu. Chodzi tu zbrodnie przeciwko pokojowi, ludzkości i przestępstwa wojenne jak również umyślnego przestępstwa zabójstwa, ciężkiego uszkodzenia ciała, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub pozbawienia wolności łączonego ze szczególnym udręczeniem, popełnionego przez funkcjonariusza publicznego w związku z pełnieniem obowiązków służbowych.
Jak widać ustalenie momentu ustania karalności niekiedy może stanowić problem. W takiej i innych sprawach zachęcam do kontaktu z Kancelarią Adwokacką prowadzoną przez adwokata Bartosza Obrębskiego aby otrzymać profesjonalną pomoc prawną.
Znieważanie funkcjonariusza. Przestępstwo znieważenia funkcjonariusza jest szczególną formą przestępstwa znieważenia. Jego znamiona są bardzo podobne, zaś zasadniczą różnicą jest to, iż może ono być skierowane tylko i wyłącznie przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu.
Przesłuchanie dziecka w sprawie rodzinnej Sprawy rodzinne, z uwagi na swój przedmiot, mają szczególny charakter. Przejawia się on między innymi tym, że dzieci, pomimo że są osobami
