Jednym ze skutków zawarcia związku małżeńskiego, jest powstanie pomiędzy jego stronami wspólności majątkowej. Przestaje ona istnieć z chwilą orzeczenia rozwodu.
Wskutek orzeczenia przez Sąd rozwodu, następuje rozwiązanie związku małżeńskiego, a więc jego ustanie. Przestaje też istnieć małżeńska wspólność majątkowa. Powoduje to, że każdy z dotychczasowych małżonków jest uprawniony do wystąpienia z żądaniem, aby został przeprowadzony podziału majątku wspólnego. Nie jest ono ograniczone żadnym terminem.
Musisz wiedzieć bowiem, że można tego dokonać w każdym czasie, gdyż roszczenie o zniesienie wspólności majątkowej, nie ulega przedawnieniu. Uprawnienia takiego nie można też się zrzec, ponieważ ma ono charakter niezbywalny.
Podział majątku wspólnego może zostać dokonany najpóźniej przy okazji działu spadku, czyli po śmierci jednego z dotychczasowych współmałżonków.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, podział majątku wspólnego małżonków może nastąpić w:
W każdym z tych trybów, podział ten może nastąpić przez:
Zaznaczyć trzeba, że dopuszczalne jest także kumulowanie wszystkich tych sposobów.
Podkreślić trzeba, że absolutne pierwszeństwo ma podział w naturze. Pozostałe sposoby przeprowadzane są w dalszej kolejności. Jeżeli więc podział w naturze nie jest możliwy, wówczas stosuje się przyznanie rzeczy na własność jednego z małżonków. Dopiero w ostateczności dopuszczalna jest sprzedaż licytacyjna.
Umowny podział majątku wspólnego jest możliwy tylko i wyłącznie, gdy dojdą oni do pełnego porozumienia co zasad podziału oraz jego sposobu. W tym zakresie nie może być pomiędzy nimi żadnych rozdźwięków.
Umowa tego rodzaju powinna zostać zawarta na piśmie, jak również dokładnie określać przedmioty podlegające podziałowi oraz sposób jego przeprowadzenia. W przypadku, gdy przedmiotem podziału jest nieruchomość, wówczas konieczne jest nadanie takiej umowie formy aktu notarialnego. Warunku tego należy dochować także, gdy umowa dotyczy prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa, do przeniesienia którego wymagana jest tego rodzaju forma szczególna. Nie dotrzymanie koniecznej postaci skutkować będzie nieważnością takiego kontraktu, co oznacza, że nie wywoła ona żadnych skutków prawnych.
Jeżeli dotychczasowi małżonkowie nie są w stanie dojść do porozumienia w zakresie podziału majątku wspólnego i pozostają w konflikcie, nie jest możliwe zawarcie w tym przedmiocie odpowiedniej umowy. W takiej sytuacji, pozostaje tylko jedno rozwiązanie – poddanie sprawy w pod rozstrzygnięcie właściwego Sądu.
Do wszczęcia postępowania co do podziału majątku, następuje na podstawie odpowiedniego wniosku. Może go złożyć każdy z małżonków. Sprawy działowe należą do sądu rejonowego, który jest właściwy ze względu na miejsce położenia majątku.
Musisz pamiętać, że opisywany wniosek musi zawierać pewne niezbędne elementy. Przede wszystkim trzeba w nim bardzo szczegółowo wskazać składniki, które wchodzą do majątku wspólnego i mające podlegać podziałowi. Na ogół przyjmuje to formę spisu rzeczy ruchomych. W razie, gdy w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość, niezbędne jest wskazanie jej dokładnego położenia, powierzchni, a także przeznaczenia.
Poza tym, wnioskodawca powinien także przedstawić swoją propozycję sposobu podziału majątku wspólnego oraz wskazać, które ze składników majątkowych chce otrzymać.
Warto zaznaczyć, że wszystkie żądania objęte złożonym w sądzie wnioskiem o podział majątku wspólnego, powinny zostać określone w sposób jak najbardziej precyzyjny. Co ważne, ich niezgłoszenie w toku sprawy o podział majątku w celu kompleksowego załatwienia wszelkich kwestii spornych między byłymi małżonkami zagrożone jest prekluzją. Oznacza to, że spowoduje to utratę prawa strony do ich dochodzenia w odrębnym, później wytoczonym procesie.
Wniosek o podział majątku musi także zawierać określenie wartości przedmiotu sprawy. Stanowi ją wartość wszystkich mających podlegać podziałowi składników majątku wspólnego.
Podkreślenia wymaga fakt, że sąd rozpoznający sprawę o podział majątku zobowiązany jest do zachowania odpowiedniej kolejności wskazanych powyżej metod podziału majątku wspólnego małżonków.
W związku z tym, jeżeli możliwe jest dokonanie podziału fizycznego w taki sposób, aby każdy z nich otrzymał ściśle określone ruchomości i inne składniki majątkowe, w tym wyodrębnią część rzeczy nieruchomej, to sposób ten ma pierwszeństwo przed pozostałymi.
Dopiero, gdy podziału w ten sposób nie można przeprowadzić, stosuje się pozostałe dopuszczalne metody, a więc przyznanie rzeczy jednemu ze współmałżonków lub ich sprzedaż.
W trakcie postępowania o podział majątku, sąd dokonuje oceny stanu składników majątkowych z chwili zniesienia wspólności małżeńskiej. Tym samym, decydująca jest data orzeczenia rozwodu lub ustanowienia rozdzielności majątkowej. Z kolei wartość poszczególnych przedmiotów majątkowych przyjmuje się z chwili orzekania.
Podział majątku wspólnego małżonków jest możliwy nie tylko po rozwodzie, ale także:
Zasadą w polskim prawie jest, iż w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego, jak również zobowiązywać się do rozporządzania, ani też go dokonywać w odniesieniu do udziału, jaki przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku w razie ustania wspólności małżeńskiej.
Jedyną więc możliwością dla osób, które chcą podzielić powstały majątek wspólny w trakcie trwania małżeństwa, bez konieczności występowania o rozwód, bądź jeszcze przed złożeniem w tej sprawie pozwu, jest:
Małżeńska umowa majątkowa, potocznie zwana intercyzą, musi zostać sporządzona w formie aktu notarialnego.
Na jej podstawie następuje wyłączenie wspólności majątkowej, w miejsce której powstaje rozdzielność majątkowa, zaś każdy z małżonków uzyskuje prawo do samodzielnego dysponowania składnikami swojego majątku w odniesieniu do wszelkich przedmiotów majątkowych.
W zawiązku z powyższym, gdy dojdzie do rozwodu, nie będzie potrzeby przeprowadzenia podziału majątku.
Każdy sądowy podział majątku przed rozwodem musi przebiegać w dwóch etapach, tj. najpierw zniesienie wspólności, a następnie podział majątku wspólnego. Sprawa o rozdzielność majątkową toczy się w trybie procesu, natomiast podział majątku następuje w trybie nieprocesowym.
Wprawdzie o sądowe zniesienie wspólności majątkowej może wystąpić każdy z małżonków, jednakże jest ono dopuszczalne wyłącznie z ważnych powodów.
Mają one miejsce w sytuacji, w której dalsze istnienie wspólności majątkowej nie służy dobru założonej przez współmałżonków rodziny oraz drugiego z nich. Najczęściej dotyczy to takich zachowań jednego z małżonków, jak:
Musisz wiedzieć, że sądowe zniesienie wspólności majątkowej może zostać ustanowione z datą wsteczną. W takim wypadku jego skutki prawne rozciągają się na okresu czasu, sprzed wniesienia pozwu w tym przedmiocie.
Podziału majątku wspólnego można dokonać także w trakcie rozwodu, a więc jeszcze przed wydaniem wyroku o jego orzeczeniu.
Niezbędny jest do tego wniosek jednego z małżonków. Na jego podstawie, Sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego. Warunkiem jest jednak, aby nie spowodowało to nadmiernej zwłoki w postępowaniu rozwodowym, o czym w pełni decyduje sąd.
Poza powyżej opisanymi przypadkami, rozdzielność majątkowa powstaje także z mocy prawa na skutek:
