Kancelaria Adwokacka Bartosz Kamil Obrębski

Podział opieki nad dziećmi i kontakty z dziećmi po rozwodzie

Spis treści

Orzeczenie przez sąd rozwodu powoduje konieczność uregulowania przez niego kwestii związanych z opieką nad wspólnymi dziećmi dotychczasowych małżonków oraz ustalenie kształtu kontaktów z nimi. Naczelną wartością, jaką musi się przy tym kierować jest szeroko pojęte dobro małoletnich.

Wyrok rozwodowy a opieka nad dziećmi

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, w wyroku orzekającym rozwód Sąd obowiązany jest rozstrzygnąć o:

  • władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków,
  • kontaktach rodziców z dzieckiem,
  • w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka.
 

W powyższych kwestiach rodzice dysponują dość znacznym zakresem swobody. W przypadku bowiem, gdy zawrą oni na specjalne porozumienie na piśmie – tzw. rodzicielski plan wychowawczy, w którym uregulują kwestie związane ze sposobem wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniem kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, sąd powinien je uwzględnić je w wydanym wyroku. Warunkiem jest, aby nie sprzeciwiało się ono dobru dziecka.

Jeżeli tego rodzaju porozumienie nie zostanie ustalone przez rodziców, wówczas o wszystkich tych kwestiach decyduje arbitralnie sąd. Jedną z wytycznych jest zasada, że rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

W jaki sposób sąd kształtuje opiekę nad dziećmi?

W przedmiocie sprawowania władzy rodzicielskiej po rozwodzie sądy najczęściej orzekają o:

  • powierzeniu wykonywania władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom,
  • powierzeniu wykonywania władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, z jednoczesnym ograniczeniem władzy rodzicielskiej drugiego z nich do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka.
 

Pierwsze rozwiązanie oznacza, że w obydwoje rodzice w równym stopniu będą wykonywać zarówno swoje uprawnienia, jak i obowiązki w stosunku do dziecka, a wszystkie ważniejsze decyzje, które go dotyczą, będą musiały być podejmowane wspólnie. Sąd zdecyduje się na nie tylko wtedy, gdy dojdzie do przekonania, że jest to zgodne z dobrem dziecka, zaś sami rodzice znajdują się w stanie pełnego porozumienia w sprawach dotyczących dziecka, demonstrując wyraźny brak konfliktu w tym zakresie.

Powierzenie wykonywania władzy rodzicielskiej tylko jednemu z rodziców, również musi być uzasadnione dobrem małoletniego. Będzie to miało miejsce w sytuacji, w której pomiędzy rodzicami panuje konflikt, wskazujący że nie są oni w stanie wychowywać dziecka bez nieporozumień i kłótni, które źle wpływają na jego psychikę. Celem takiego posunięcia będzie więc zapewnienie dziecku odpowiedniego spokoju, poczucia stabilizacji oraz odpowiednich warunków wychowania.

Wydając takie orzeczenie, sąd wskazuje jednocześnie, w jakich istotnych sprawach dziecka wymagana jest zgoda obojga rodziców. Zazwyczaj będzie to:

  • wybór szkoły,
  • sposobu leczenia,
  • dłuższy wyjazd za granicę,
  • wyrobienie paszportu, etc.
 

Inne decyzje, o mniejszym ciężarze gatunkowym, będą mogły być podejmowane przez tylko jednego rodzica, sprawującego stałą opiekę nad dzieckiem.
Musisz jednak wiedzieć, że pomimo ograniczenia władzy rodzicielskiej jednego z rodziców, ma on takie samo prawo do utrzymywania kontaktów z dzieckiem, jak drugi z nich. Nie zależy to bowiem od zakresu wykonywania władzy rodzicielskiej. Piszę o tym w dalszej części artykułu.

Jakie inne rozstrzygnięcia mogą dotyczyć władzy rodzicielskiej?

Poza opisanymi rozwiązaniami dotyczącymi sprawowania władzy rodzicielskiej, sąd może jeszcze orzec o:

  • pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców,
  • ograniczeniu władzy rodzicielskiej jednego z rodziców poprzez wydanie odpowiednich zarządzeń, w tym dotyczących ustanowienia nadzoru kuratora sądowego czy też zobowiązania do współpracy z asystentem rodziny. W wyjątkowej sytuacji Sąd może nawet zarządzić umieszczenie dzieci w rodzinie zastępczej bądź zdecydować o odebraniu rodzicowi określonych praw, np. w zakresie rozporządzania majątkiem dziecka,
  • zawieszeniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców.
 

Do pozbawienia władzy rodzicielskiej może dojść w sytuacji, gdy rodzice jej nadużywają albo w sposób rażący zaniedbują swoje obowiązki. Jej ograniczenie może mieć miejsce wówczas, gdy rodzice nie są w stanie podołać swoim obowiązkom w jakimś zakresie, co powoduje zagrożenie dla dobra dziecka. Z kolei zawieszenie władzy rodzicielskiej może nastąpić w razie wystąpienia przemijającej przeszkody w jej sprawowaniu.

Na czym polegają kontakty z dzieckiem?

O tym, czym są kontakty z dzieckiem, wskazują przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z nim, pojęcie to obejmuje:

  • spotkania z dzieckiem oraz jego odwiedziny,
  • zabieranie go poza miejsce stałego pobytu,
  • bezpośrednie porozumiewanie się z nim,
  • utrzymywanie z nim korespondencji,
  • porozumiewanie się z małoletnim za pośrednictwem środków umożliwiających to na odległość, w tym narzędzi komunikacji elektronicznej, w postaci: rozmów telefonicznych, wiadomości tekstowych, komunikatorów, takich jak na przykład Skype, Messenger, e-mail, Zoom, etc.

Musisz wiedzieć, że utrzymywanie kontaktów z dzieckiem należy nie tylko do zakresu uprawnień rodziców, ale także stanowi ich podstawowy obowiązek. Także na dzieciach ciąży powinność utrzymywania kontaktów z rodzicami.

Jak wspomniałem wcześniej, rodzice mają prawo do kontaktów ze swoimi dziećmi niezależnie od zakresu przysługującej im władzy rodzicielskiej. Oznacza to, że jej ograniczenie czy nawet pobawienie nie wpływa na kształt tego uprawnienia.

Kto ma prawo do kontaktów z dzieckiem?

Warto zaznaczyć, że rodzice nie są jedynymi osobami, które mają prawo do utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Tego rodzaju przywilej przysługuje także jego:

  • rodzeństwu,
  • wstępnym, a więc babci i dziadkowi, pradziadkom, etc.,
  • powinowatemu w linii prostej,
  • innej osobie, jeśli sprawowała pieczę nad dzieckiem przez dłuższy czas.

W jaki sposób reguluje się kontakty z dzieckiem?

Konieczność formalnego uregulowania kontaktów z dzieckiem zachodzi w sytuacji, gdy pomiędzy rodzicami dochodzi do rozwodu, zwłaszcza gdy jeden z nich – na ogół sprawujący bezpośrednią opiekę nad małoletnim – utrudnia drugiemu z nich utrzymywanie z nim więzi.

Może to nastąpić poprzez:

  • wydanie orzeczenia przez sąd,
  • zawarcie przez rodziców dobrowolnego porozumienia.

Orzeczenie Sądu

Sąd orzeka o uregulowaniu kontaktów rodziców z dzieckiem:

  • w ramach postępowania rozwodowego lub separacyjnego,
  • w odrębnym postępowaniu.
 

Jak wskazałem wcześniej, jednym z obligatoryjnych elementów wyroku orzekającego rozwód lub separację jest rozstrzygnięcie o władzy rodzicielskiej oraz właśnie o kontaktach z dzieckiem.

Sąd może od tego odstąpić jeżeli rodzice porozumieli się w tym zakresie i przedstawili na piśmie tzw. rodzicielski plan wychowawczy.

Sąd opiekuńczy może orzec o uregulowaniu kontaktów z dzieckiem także w odrębnym postępowaniu, wszczętym na wniosek każdego z rodziców – jednego lub obojga. Właściwy do jego rozpoznania jest sąd miejsca zamieszkania dziecka.

W wydanym orzeczeniu sąd, ustanawiając miejsce zamieszkania dziecka u jednego z rodziców, wskazuje w jakich dniach i godzinach dziecko ma przebywać u drugiego z nich.

Opieka naprzemienna

Jeżeli sąd zdecydował, że władza rodzicielska będzie przysługiwać na równi obojgu rodzicom, może także ustalić sprawowanie przez nich tzw. opieki naprzemiennej.

Polega ona na wykonywaniu przez oboje rodziców opieki nad dzieckiem na przemian – w porównywalnych i powtarzających się okresach czasu. Przy takim rozwiązaniu, małoletni przebywa na ogół na zmianę po jednym tygodniu u każdego z nich.

Aby Sąd zastosował takie rozwiązanie musi to być zgodne z dobrem dziecka, oraz wolą obojga rodziców. Niezbędne jest więc zgodne złożenie wniosku przez nich w tym przedmiocie.

Porozumienie pomiędzy rodzicami

Rodzice mogą ustalić zasady i sposoby utrzymywania kontaktów z dzieckiem w zawartym w tym celu porozumieniu. Muszą oni przy tym kierować się przede wszystkim dobrem dziecka oraz brać pod uwagę jego rozsądne życzenia.

Powinieneś wiedzieć, że porozumienie takie rodziców może przybrać dowolną formę, także ustną.

Jeżeli dojdzie do jego ustalenia, rodzice mogą złożyć do sądu zgodny wniosek o nieorzekanie w sprawie kontaktów z dzieckiem z jednoczesnym zadeklarowaniem, iż będą samodzielnie na bieżąco podejmowali zgodne decyzje w tym przedmiocie. Sądy, choć nie mają takiego obowiązku, na ogół przychylają się do takiego wniosku.

Adwokat Bartosz Obrębski

E - mail

adwokat.obrebski@gmail.com

Telefon

508 269 045

Ostatnie wpisy:

Znieważanie funkcjonariusza publicznego

Znieważanie funkcjonariusza. Przestępstwo znieważenia funkcjonariusza jest szczególną formą przestępstwa znieważenia. Jego znamiona są bardzo podobne, zaś zasadniczą różnicą jest to, iż może ono być skierowane tylko i wyłącznie przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu.