Rękojmia oznacza ustawową odpowiedzialność sprzedawcy wobec nabywcy towaru z powodu jego niezgodności z zawartą umową, a więc w sytuacji gdy jest on dotknięty wadami.
Wykonując swoje uprawnienia z tytułu rękojmi, nabywca występuje wobec sprzedawcy z reklamacją, a więc zgłoszeniem wadliwości zakupionego produktu.
Musisz wiedzieć, że od 1 stycznia 2023 roku w zakresie przepisów regulujących instytucję rękojmi zaszła zmiana o fundamentalnym charakterze. O tego dnia bowiem, wszelkie uprawnienia konsumenta z tego tytułu zostały przeniesione z Kodeksu cywilnego do ustawy o prawach konsumenta, dodatkowo przyjmując również inny kształt niż dotychczas. Spowodowało to, że unormowania zawarte w tym pierwszym akcie prawnym odnoszą się wyłącznie do rekalmowania nabytego towaru pomiędzy przedsiębiorcami, a więc osobami prowadzącymi działalność gospodarczą.
Tym samym, do reklamacji dotyczącej towaru zakupionego przez konsumenta, stosuje się obecnie przepisy art. 43a – 43g ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (t.j Dz. U. z 2020 r., poz. 287 z późn. zm.).
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Przepisy dotyczące konsumenta, stosuje się także do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z jej treści wynika, że nie posiada ona dla niej charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Dodać trzeba, iż ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2002 r. Nr 141, poz. 1176 z późn. zm.) definiuje dodatkowo pojęcie „sprzedaży konsumenckiej” jako dokonywanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedaży rzeczy ruchomej, jako towaru konsumpcyjnego, osobie fizycznej, która nabywa ją w celu niezwiązanym z działalnością zawodową lub gospodarczą.
Jak pisałem wcześniej, podstawą złożenia przez konsumenta reklamacji jest niezgodność nabytego towaru z zawartą umową.
Jak stanowią obowiązujące przepisy, towar jest zgodny z umową, jeżeli jego cechy odpowiadają jej postanowieniom, co w szczególności dotyczy:
Poza tym, aby sprzedany towar mógł zostać uznany za zgodny z umową, musi on:
W tym ostatnim przypadku bierze się pod uwagę charakter towaru oraz publiczne zapewnienie złożone przez przedsiębiorcę, jego poprzedników prawnych lub osoby działające w ich imieniu, w szczególności w reklamie lub na etykiecie, chyba że przedsiębiorca wykaże, że:
Przedsiębiorca nie ponosi odpowiedzialności za wady towaru w tym ostatnim zakresie, jeżeli konsument, najpóźniej w chwili zawarcia umowy, został wyraźnie poinformowany, że jego konkretna cecha odbiega od wymogów zgodności z kontraktem oraz wyraźnie i odrębnie zaakceptował ten brak.
Co ciekawe, obowiązujące przepisy przewidują odpowiedzialność za brak zgodności towaru z umową nie tylko z tytułu jego wad, ale także, gdy wynika to z jego niewłaściwego zamontowania, jeżeli:
Musisz wiedzieć, że przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność za brak zgodności towaru z umową:
Od powyższej zasady, prawo przewiduje jeden wyjątek. Występuje on w sytuacji, gdy termin przydatności towaru do użycia, określony przez przedsiębiorcę, jego poprzedników prawnych lub osoby działające w ich imieniu, jest dłuższy niż wskazany powyżej.
Aby ułatwić sytuację procesową konsumenta, ustawodawca wprowadził domniemanie prawne polegające na tym, iż przyjmuje się, że brak zgodności towaru z umową, który ujawnił się przed upływem dwóch lat od chwili jego dostarczenia, istniał już w tym właśnie momencie. Domniemanie to sprzedający może obalić jedynie przez nie budzące żadnej wątpliwości udowodnienie, że było inaczej lub gdy nie można go pogodzić ze specyfiką towaru lub charakterem braku zgodności towaru z umową.
Zaznaczyć jednak trzeba, iż przedsiębiorca nie może powoływać się na upływ terminu do stwierdzenia braku zgodności towaru z umową, jeżeli podstępnie zataił jego istnienie przed konsumentem.
Zasadniczym uprawnieniem konsumenta, w razie niezgodności towaru z umową, jest możliwość zgłoszenia żądania przeprowadzenia jego:
Zaznaczyć trzeba, że sprzedawca nie musi zastosować się do żądań kupującego poprzez naprawę zamiast wymiany i na odwrót, tylko w przypadku, gdy doprowadzenie do zgodności towaru z umową w sposób wybrany przez konsumenta:
Przy ocenie tego ostatniego czynnika uwzględnia się wszelkie okoliczności sprawy, w szczególności znaczenie braku zgodności towaru z umową, wartość towaru zgodnego z umową oraz nadmierne niedogodności dla konsumenta powstałe wskutek zmiany sposobu doprowadzenia towaru do stanu zgodnego z umową.
Musisz wiedzieć, że kupujący nie jest zobowiązany do zapłaty za zwykłe korzystanie z towaru, który następnie został wymieniony, jednakże to na nim spoczywa obowiązek jego udostępnienia sprzedawcy, który z kolei odbiera go na swój wyłączny koszt.
Dokonanie naprawy lub wymiany powinno nastąpić na koszt przedsiębiorcy:
Koszty naprawy lub wymiany, w tym w szczególności opłat pocztowych, przewozu, robocizny i materiałów, ponosi w całości przedsiębiorca.
Podkreślenia wymaga fakt, iż konsument może również złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, gdy:
Możliwość odstąpienia od umowy nie dotyczy wypadków, gdy brak zgodności towaru z umową jest nieistotny. Udowodnienie tego spoczywa jednak w całości na sprzedawcy. Dodać trzeba, że istnieje domniemanie, iż sam taki brak ma charakter istotny.
Zasadą jest, iż obniżona cena musi pozostawać w takiej proporcji do ceny wynikającej z umowy, w jakiej wartość towaru niezgodnego z umową pozostaje do wartości towaru zgodnego z umową.
Przedsiębiorca obowiązany jest dokonać na rzecz konsumenta zwrotu kwoty należnej wskutek skorzystania przez niego z prawa obniżenia ceny niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania jego oświadczenia w tym przedmiocie.
W przypadku, gdy brak zgodności z umową dotyczy jedynie niektórych towarów dostarczonych na podstawie umowy, wówczas konsument może od niej odstąpić jedynie w odniesieniu do nich, a także w odniesieniu do innych towarów nabytych przez konsumenta wraz z towarami niezgodnymi z umową. Następuje to jednak tylko w sytuacji, w której, nie można rozsądnie oczekiwać, aby konsument zgodził się zatrzymać wyłącznie towary zgodne z umową.
Jeżeli konsument decyduje się na odstąpienie od umowy, wówczas powinien on niezwłocznie zwrócić towar przedsiębiorcy na jego koszt. Ten ostatni z kolei, jest obowiązany zwrócić konsumentowi cenę niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 14 dni od daty:
Podkreślić trzeba, iż zwrot ceny przez przedsiębiorcę powinien nastąpić przy użyciu takiego samego sposobu zapłaty, jaki został użyty przez konsumenta, chyba że wyraźnie zgodził się on w tym zakresie na inną metodę. Zastrzeżeniem jest jednak, że nie może wiązać się ona dla niego z żadnymi dodatkowymi kosztami.
Wspomnieć także trzeba, że konsument może powstrzymać się z zapłatą ceny do chwili wykonania przez przedsiębiorcę obowiązków wynikających ze zgłoszonej przez niego reklamacji.
