Spółka osobowa to podmiot gospodarczy, którego działanie regulowane jest przepisami Kodeksu spółek handlowych.
Przede wszystkim wskazać trzeba, że posiada ona zdolność prawną oraz sądową. Może więc we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Musisz wiedzieć, że spółka osobowa prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, czyli nazwą.
Do spółek osobowych zalicza się:
Spółka osobowa dysponuje własnym majątkiem. W jego skład wchodzą zgromadzone przez nią środki pieniężne oraz wszystko, co w czasie jej istnienia zostało wniesione do spółki jako wkład bądź zostało przez spółkę nabyte lub wytworzone.
Spółka kapitałowa jest podmiotem prawa handlowego, który charakteryzuje się:
Do spółek kapitałowych zalicza się:
Jak wspomniałem powyżej również spółka kapitałowa dysponuje własnym majątkiem. W jego skład wchodzą te same składniki, jak w przypadku spółki osobowej.
Podkreślić trzeba, że w czasie, gdy istnieje spółka osobowa, a więc do chwili jej likwidacji lub rozwiązania oraz wynikającego z tego podziału należącego do niej majątku pomiędzy wspólników, współmałżonek tego z nich, który posiada status wspólnika, nie ma prawa do żadnego składnika jej mienia. Dopiero po dokonanym podziale majątku spółki przyznane wspólnikowi jego składniki wchodzą w skład majątku wspólnego małżonków.
Na jakich zasadach do tego dochodzi?
Z majątku spółki spłaca się przede wszystkim jej zobowiązania oraz pozostawia się odpowiednie kwoty na pokrycie zobowiązań niewymagalnych lub spornych. Pozostały majątek dzieli się między wspólników stosownie do postanowień umowy spółki. W przypadku, gdy nie reguluje ona tych kwestii, spłaca się wspólnikom wartość ich udziałów. Powstałą nadwyżkę dzieli się pomiędzy nich w takim stosunku, w jakim uczestniczą oni w zysku. Rzeczy wniesione przez wspólnika do spółki tylko do używania zwraca się mu w naturze.
Podkreślenia wymaga fakt, że wszelkie prawa przysługujące wspólnikowi w spółce osobowej, są bezpośrednio związane z osobą wspólnika i w związku z tym wchodzą do jego majątku osobistego. W przypadku jednak, gdy wkład w takiej spółce został sfinansowany z majątku wspólnego, przy podziale dokonywanym po rozwodzie współmałżonek może dochodzić rozliczenia nakładów, które zostały poczynione na ten właśnie cel.
Sąd dokonując podziału majątku wspólnego, przeprowadza obliczenia mające na celu ustalenie wartości udziału w spółce osobowej, biorąc pod uwagę stan spółki z dnia ustania małżeńskiej wspólności majątkowej, a wartość wkładu – z dnia orzekania o podziale majątku. Jego wartość ustalana jest według zasad obowiązujących przy obliczaniu wartości udziału kapitałowego w przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki jawnej.
Tym samym, wartość udziału kapitałowego wspólnika oznacza się na podstawie osobnego bilansu, uwzględniającego wartość zbywczą majątku spółki.
Powinieneś wiedzieć, że w czasie, gdy istnieje spółka kapitałowa, a więc do chwili jej likwidacji lub rozwiązania oraz wynikającego z tego podziału jej majątku pomiędzy wspólników, współmałżonek tego z nich, który posiada status wspólnika, nie ma prawa do żadnego składnika jej mienia. Dopiero po dokonanym podziale majątku spółki przyznane wspólnikowi jego składniki wchodzą w skład majątku wspólnego małżonków.
W jaki sposób to następuje?
W przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – w pierwszym rzędzie dokonuje się z majątku spółki zaspokojenia lub zabezpieczeniu wierzycieli. Majątek, który pozostał po dokonaniu tych czynności, dzieli się pomiędzy wspólników. Nie może to nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od daty ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli.
Majątek spółki dzieli się między wspólników w stosunku do wartości ich udziałów. Zaznaczyć jednak trzeba, że umowa spółki może określać inne zasady podziału jej mienia.
Jeśli chodzi o spółkę akcyjną – majątek, który pozostał po rozliczeniu się z wierzycielami, dzieli się pomiędzy akcjonariuszy. Nie może to nastąpić przed upływem roku od dnia ostatniego ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli.
Majątek spółki dzieli się między akcjonariuszy w stosunku do dokonanych przez każdego z nich wpłat na kapitał zakładowy. Jeżeli akcje uprzywilejowane korzystają z prawa pierwszeństwa przy podziale majątku, to je właśnie spłaca się przede wszystkim w granicach sum wpłaconych na każdą z nich. Następnie spłaca w ten sam sposób akcje zwykłe, zaś nadwyżkę majątku dzieli na ogólnych zasadach pomiędzy wszystkie akcje. Statut może określać jednak inne zasady podziału majątku spółki akcyjnej.
Podkreślenia wymaga fakt, że jeżeli udziały lub akcje w spółce kapitałowej zostały nabyte z majątku wspólnego małżonków, to jej wspólnikiem lub akcjonariuszem jest tylko ten z małżonków, który je objął. W takim stanie rzeczy drugi z nich uprawniony jest do dochodzenia dokonania odpowiedniego rozliczenia nakładów na pokrycie takich udziałów lub akcji w spółce. Wartość nakładu z majątku wspólnego małżonków na nabycie należącego do jednego z nich udziału w spółce z o.o. ustala się według ceny rynkowej tego udziału.
Co ważne, ponieważ udziały lub akcje, które stanowią majątek wspólny byłych małżonków, zostały nabyte w trakcie małżeństwa z majątku wspólnego, mogą one zostać podzielone pomiędzy nich. Tak więc, możliwe jest ich przypadnięcie także temu z małżonków, który nie posiadał statusu wspólnika lub akcjonariusza. Musi on jednak wyrazić zgodę na dokonanie takiego podziału. Formalnym efektem takiego stanu rzeczy jest wstąpienie do spółki nowego wspólnika lub akcjonariusza.
Pamiętać jednak trzeba, że umowa lub statut spółki kapitałowej może zabraniać tego rodzaju sytuacji. Mogą one bowiem ograniczyć lub wyłączyć wstąpienie do spółki współmałżonka wspólnika w przypadku, gdy udział, udziały lub akcje są objęte wspólnością majątkową małżeńską. Mocy takiej nie będzie miała sama uchwała wspólników, chyba że została podjęta w celu zmiany umowy spółki w tym zakresie i zmiana ta zostanie następnie odpowiednio zarejestrowana. Ograniczenie to ma taki skutek, że w przypadku podziału majątku nie będzie możliwe przyznanie udziałów lub akcji małżonkowi, który uprzednio nie miał formalnie statusu udziałowca lub akcjonariusza.
W takim wypadku, sąd decyduje o spłacie wartości udziałów lub akcji przypadających drugiemu małżonkowi według ich ceny na dzień dokonania podziału majątku. Termin i sposób takiej spłaty ustala się indywidualnie.
Zaznaczyć należy, że co do zasady, udziały lub akcje nabyte ze środków pochodzących z majątku wspólnego małżonków mogą podlegać podziałowi poprzez:
Jeżeli małżonkowie podejmują zgodną decyzję o samodzielnym podziale majątku wspólnego, mogą zawrzeć odpowiednią umowę w tym zakresie. Pamiętać jednak przy tym trzeba, że w przypadku, gdy jej przedmiotem jest zbycie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością na rzecz drugiej strony, konieczne jest zachowanie formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.
O fakcie nabycia udziałów lub ich części w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, niezależnie od tego, czy następuje to poprzez zawarcie odpowiedniej umowy, czy też na podstawie orzeczenia sądu, należy ją powiadomić. Zbycie udziału jest bowiem skuteczne wobec spółki dopiero od chwili, gdy otrzyma ona zawiadomienie wraz z dowodem dokonania takiej czynności.
