Rodzicielskie uprowadzenie dziecka jest przestępstwem surowo zabronionym prze przepisy prawa karnego. Dopuszczającemu się go opiekunowi grozi nawet kara pozbawienia wolności.
Uprowadzenie dziecka jest przestępstwem uregulowanym w art. 211 Kodeksu karnego. Zgodnie z nim – osoba, która wbrew woli osoby powołanej do opieki lub nadzoru, uprowadza lub zatrzymuje małoletniego poniżej lat 15 albo osobę nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
Czyn tego rodzaju zwany jest uprowadzeniem rodzicielskim, gdyż dopuszcza się go najczęściej jeden z rodziców, skonfliktowanych co do sprawowania opieki nad wspólnym małoletnim dzieckiem.
Z praktyki orzeczniczej wynika, że jest to działanie polegające na spowodowaniu faktu, że osoba uprowadzona znajdzie się w innym miejscu niż to, które (w danym wypadku) odpowiada woli osoby mającej prawo opieki lub nadzoru.
Z kolei zatrzymanie oznacza działanie powodujące, że dana osoba, która zgodnie z wolą innej osoby (w danym wypadku mającej prawo opieki lub nadzoru) powinna zmienić miejsce pobytu, pozostaje w danym miejscu pod władzą zatrzymującego”.
Sąd Najwyższy, w jednym ze swych postanowień stwierdził, iż przedmiotem ochrony prawa karnego w przypadku przedmiotowego przestępstwa „nie jest wolność osoby uprowadzonej lub zatrzymanej, lecz instytucja opieki lub nadzoru nad tą osobą”.
Podkreślić trzeba, że sposób działania sprawcy uprowadzenia lub zatrzymania nie należy do ustawowych znamion opisywanego czynu zabronionego. W przypadku gdy zastosował on przemoc, groźbę lub podstęp, stosuje się tzw. kumulatywną kwalifikację jego postępowania, kiedy to oprócz zarzutu uprowadzenie, oskarża się także o przestępstwo stosowania przemocy.
Zaznaczyć należy, iż zatrzymanie może, ale nie musi, łączyć się z uprowadzeniem. W praktyce jedno jest najczęściej kontynuacją drugiego. Oznacza to, że sprawca najpierw dokonuje uprowadzenia, a następnie osobę uprowadzoną zatrzymuje.
Uprowadzenie bez zatrzymania może mieć miejsce, gdy osoba, która się go dopuściła natychmiast po tym porzuca pokrzywdzonego albo też oddaje go innej w opiekę innej osobie, która nie jest do tego w świetle prawa uprawniona.
Możliwa jest też sytuacja odwrotna, kiedy następuje zatrzymanie bez uprowadzenia. Może to być wynikiem sytuacji, w której osoba uprawniona do sprawowania opieki nad małoletnim jedynie przez pewien czas, nie oddaje go po jego upływie pod nadzór osoby do tego upoważnionej na stałe.
Musisz wiedzieć, że o ile uprowadzenie może polegać tylko i wyłącznie na zachowaniu aktywnym sprawcy, a więc działaniu, o tyle zatrzymanie może obejmować zarówno działanie, jak i zaniechanie.
Należy też wyraźnie podkreślić, że dla bytu przestępstwa uprowadzenia, nie ma znaczenia ewentualna zgoda wyrażona przez małoletniego, który nie ukończył 15 roku życia. Jeżeli jednak tego rodzaju czyn zabroniony zostanie dokonany wbrew takiej woli, wówczas dojdzie równocześnie do pozbawienia go wolności, w związku z czym zasadne będzie zastosowanie kumulatywnej kwalifikacji, a więc nie tylko dotyczącej uprowadzenia, ale także pozbawienia wolności.
Koniecznym elementem dla bytu przestępstwa uprowadzenia jest to, aby nastąpiło ono również wbrew woli osoby powołanej do opieki lub nadzoru, w tym wypadku drugiego rodzica. Może być wyrażona w sposób wyraźny, a więc wprost lub też dorozumiany W tym ostatnim przypadku może to wynikać jedynie z okoliczności sytuacji.
Uprowadzenie rodzicielskie jest przestępstwem umyślnym. Oznacza to, że jego sprawca musi działać z zamiarem jego popełnienia, a więc chce go dokonać, bądź przynajmniej przewidując to, godzić się na jego skutki.
Ofiarą przestępstwa uprowadzenia może być osoba małoletnia poniżej 15 lat oraz osoba nieporadna. Ta ostatnia, zdaniem Sądu Najwyższego, to taka, która „ze względu na swoje właściwości fizyczne (np. podeszły wiek, kalectwo, obłożną chorobę) lub psychiczne (np. upośledzenie umysłowe) nie ma możliwości samodzielnego decydowania o swoim losie ani zmiany swego położenia”.
Z kolei opieka osoby do niego upoważnionej wynikać może z:
Obowiązek sprawowania nadzoru może wynikać z ustawy, umowy albo istnieć ze względu na sprawowanie stałej pieczy faktycznej.
Bardzo ważne jest, że jak stwierdził Sąd Najwyższy, odpowiedzialność za uprowadzenie jeden z rodziców dziecka może ponieść tylko wówczas, gdy jego władza rodzicielska została ograniczona lub gdy został jej pozbawiony. W przeciwnym bowiem razie, oboje rodzice są osobami powołanymi do opieki nad małoletnim. Oznacza to, że porwanie rodzicielskie dokonane przez rodzica, którego prawa wobec dziecka zostały ograniczone i które nie podlega odpowiedzialności karnej, staje się uprowadzeniem, podlegającym sankcji przewidzianej w prawie karnym.
Sąd Najwyższy stwierdził też wyraźnie, że rodzice którym przysługuje pełna władza rodzicielska, nie mogą być podmiotem tego przestępstwa. I dalej „Oddzielne zamieszkiwanie rodziców i wykonywanie czasowej opieki i nadzoru nad małoletnim dzieckiem przez jednego z rodziców w wyniku decyzji Sądu nie pozbawia, nie ogranicza, a także nie zawiesza władzy rodzicielskiej drugiego z rodziców. W niczym to nie zmienia zakresu tej władzy w stosunku do dziecka. Powierzenie władzy rodzicielskiej jednemu z małżonków – stron w procesie o rozwód, może nastąpić dopiero w wyroku orzekającym rozwód”.
Podkreślić trzeba, że ściganie przestępstwa uprowadzenia rodzicielskiego następuje z urzędu. Tym samym, organy ścigania, a więc Prokurator oraz Policja, mają obowiązek wszczęcia i prowadzenia postępowania karnego w takiej sprawie, niezależnie od działań podejmowanych przez samego pokrzywdzonego.
W sprawach rodzinnych i karnych zachęcam do kontaktu z Kancelarią Adwokacką prowadzoną przez adwokata Bartosza Obrębskiego aby otrzymać profesjonalną pomoc prawną.
Znieważanie funkcjonariusza. Przestępstwo znieważenia funkcjonariusza jest szczególną formą przestępstwa znieważenia. Jego znamiona są bardzo podobne, zaś zasadniczą różnicą jest to, iż może ono być skierowane tylko i wyłącznie przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu.
Przesłuchanie dziecka w sprawie rodzinnej Sprawy rodzinne, z uwagi na swój przedmiot, mają szczególny charakter. Przejawia się on między innymi tym, że dzieci, pomimo że są osobami
