Orzeczenie przez Sąd rozwodu powoduje konieczność uregulowania spraw związanych z opieką nad małoletnimi dziećmi stron. Część rodziców postanawia wnieść pozew o rozwód z orzeczeniem o wyłącznej winie współmałżonka w rozkładzie pożycia, licząc na to, iż w takim przypadku będzie traktowana preferencyjnie w zakresie pieczy nad dziećmi.
Czy orzeczenie o winie wpływa na kształt opieki nad dziećmi?
Sprawowanie opieki nad dzieckiem ściśle łączy się z władzą rodzicielską, która stanowi ogół praw przysługujących rodzicom oraz spoczywających na nich obowiązkach wobec dziecka. Obejmuje ona całokształt spraw małoletniego i ma na celu zapewnienie należytej pieczy nad nim i jego majątkiem.
Pod władzą rodzicielską dziecko pozostaje do końca osiągnięcia pełnoletniości, a więc co do zasady do ukończenia osiemnastego roku życia.
Sposób wykonywania władzy rodzicielskiej powinien być ściśle dostosowany do dobra dziecka, które ma w stosunku do niej charakter nadrzędny.
W postanowieniu z dnia 11 lutego 1997 r. (II CKN 90/96, LEX nr 1228425) Sąd Najwyższy wskazał, że „Pojęcie dobra dziecka, z jednej strony, obejmuje całą sferę najważniejszych jego spraw osobistych, przykładowo takich, jak rozwój fizyczny i duchowy, odpowiednie kształcenie i wychowanie oraz przygotowanie do dorosłego życia, z drugiej zaś – ma ono wyraźny wymiar materialny. Polega on na konieczności zapewnienia dziecku środków do życia i realizacji celów o charakterze osobistym, a w wypadku gdy ma ono swój majątek, także na dbałości o jego interes majątkowy”.
Z kolei w postanowieniu z dnia 31 stycznia 2018 r. (IV CSK 442/17, LEX nr 2483681) Sąd Najwyższy uznał, że „Dobro dziecka jest podstawową wartością, która wymaga priorytetowego traktowania w stosunku do interesów innych osób, także rodziców”.
Piecza wykonywana w ramach władzy rodzicielskiej, oznacza grupę obowiązków rodziców, obejmujących opiekę nad małoletnim, dbałość o jego wychowanie i rozwój oraz komfort psychiczny, jak również kierowanie jego poczynaniami.
W ramach sprawowania opieki nad dzieckiem, rodzice powinni są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój małoletniego, tak, aby osiągnąć ostateczny cel wychowawczy, którym jest „przygotowanie dziecka do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień”.
Realizując ten obowiązek, rodzice muszą działać zgodnie z dobrem małoletniego, które obejmuje całą sferę jego najważniejszych spraw osobistych, w tym zdrowie i bezpieczeństwo, które powinny być zapewnione dziecku w pełni.
Sposób sprawowania opieki nad dzieckiem po rozwodzie może zostać ukształtowany bądź w drodze porozumienia rodziców, bądź też narzucony wyrokiem sądowym.
Jeśli rodzice pozostają w pełnej zgodności co do tego zagadnienia i nie pozostają w jakimkolwiek sporze co do jego istoty, wówczas mogą zawrzeć na piśmie porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Jest to tzw. rodzicielski plan wychowawczy.
Jego treść powinna obejmować przynajmniej takie kwestie jak podział opieki na dzieckiem, zakres kontaktów, wskazanie z kim dziecko przebywa w dane święta. Bardzo często dotyczy ono także innych kwestii takich jak alimenty, dodatkowe wydatki na dziecko, koszty zajęć pozalekcyjnych, leczenia ortodontycznego, wyboru opiekunki do dziecka etc.
Porozumienie to jest przedkładane Sądowi, który uwzględnia jego postanowienia, o ile nie jest to sprzeczne z dobrem małoletniego.
Jeśli rodzice pozostają w nierozwiązywalnym sporze co do sposobu sprawowania opieki nad dzieckiem, wówczas sprawę taką rozstrzyga wyrok Sądu.
Zgodnie z art. 58 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – w wyroku orzekającym rozwód sąd:
Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka. Sąd może także pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom na ich zgodny wniosek, jeżeli przedstawili porozumienie i jest zasadne oczekiwanie, że będą współdziałać w sprawach dziecka.
Sąd decydując o powierzeniu władzy rodzicielskiej, kieruje się przede wszystkim dobrem dziecka. Co oznacza to pojęcie, wytłumaczyłem już na początku tego artykułu.
Jakie kryteria mają być stosowane w tym zakresie, wskazał Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 16 czerwca 1958 r (sygn. akt IV CR 383/57). Zgodnie z nim „Sąd rozstrzyga o powierzeniu wykonywania władzy rodzicielskiej zgodnie z interesem dzieci, mając na względzie m.in. wiek i płeć dziecka, fakt dotychczasowego wychowywania dziecka tylko przez jednego z małżonków i możliwość zaburzeń psychicznych u dziecka w razie zmiany dotychczasowych warunków, w jakich było wychowywane.”
Sąd co do zasady powierza sprawowanie opieki nad dzieckiem temu z rodziców, który daje lepszą gwarancję należytego wykonywania spoczywających na nim obowiązków. Bierze przy tym pod uwagę także okoliczności natury osobistej, a więc predyspozycje do właściwego wykonywania pieczy nad małoletnim. Uwzględnieniu podlegają również takie czynniki, jak możliwości czasowe rodziców, ich warunki mieszkaniowe, stosunek do dzieci etc.
Wreszcie, jeżeli pozwala na to stopień rozwoju umysłowego, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka, Sąd bierze także pod uwagę jego zdanie i rozsądne życzenia.
Aby Sąd przystąpił do rozstrzygania, który z współmałżonków ponosi wyłączną winę za rozkład pożycia małżeńskiego, musi być w tym względzie złożony odpowiedni wniosek. Tym samym, musi o to wystąpić w pozwie rozwodowym jeden z małżonków bądź też oboje.
W takim wypadku, Sąd bada przyczyny rozpadu związku małżeńskiego i wskazuje osobę odpowiedzialną za taki stan rzeczy bądź też uznaje winę obojga małżonków. Orzeczenie Sądu dotyczy więc osobistych relacji pomiędzy dotychczasowymi małżonkami.
Sąd orzekając o opiece nad małoletnim podejmuje decyzję w zakresie relacji dziecko – rodzic. Oznacza to, że orzeczenie dotyczące osobistych relacji pomiędzy małżonkami, a więc w przedmiocie winy za rozpad związku, nie może mieć na nią żadnego wpływu.
Kwestia winy za rozkład pożycia jest związana z relacjami małżeńskimi, toteż ma ona znaczenie z punktu widzenia rozwodu i ewentualnych alimentów na rzecz małżonka niewinnego.
Sama wina nie ma natomiast najmniejszego znaczenia dla zagadnień dotyczących władzy rodzicielskiej nad dzieckiem czy ustalenia kształtu kontaktów z nim. Oczywiście gdy wina za rozpad małżeństwa związana jest z różnymi patologicznymi sytuacjami jak nadużywanie alkoholu czy stosowanie przemocy zapewne Sąd uznając małżonka winnym również wskaże na negatywny wpływ jego zachowania na małoletnie dzieci, nie jest to jednak jednoznaczne z pozbawieniem władzy rodzicielskiej.
W przypadku problemów prawnych dotyczących sporów z zakresu prawa rodzinnego, w tym sporów rozwodowych zachęcam do kontaktu z Kancelarią Adwokacką prowadzoną przez adwokata Bartosza Obrębskiego aby otrzymać profesjonalną pomoc prawną.
Znieważanie funkcjonariusza. Przestępstwo znieważenia funkcjonariusza jest szczególną formą przestępstwa znieważenia. Jego znamiona są bardzo podobne, zaś zasadniczą różnicą jest to, iż może ono być skierowane tylko i wyłącznie przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu.
Przesłuchanie dziecka w sprawie rodzinnej Sprawy rodzinne, z uwagi na swój przedmiot, mają szczególny charakter. Przejawia się on między innymi tym, że dzieci, pomimo że są osobami
