Wydziedziczenie dokonane w testamencie wyłącza krąg osób, które zostały nim objęte, od zachowku. Aby jednak mogło do tego dojść muszą zostać spełnione ściśle określone warunki, wskazane przez obowiązujące przepisy prawa.
Wydziedziczenie stanowi pozbawienie przez spadkodawcę, prawa do zachowku osób uprawnionych do jego otrzymania.
Wydziedziczenie często jest mylone z tzw. testamentem negatywnym, w którym spadkodawca pozbawia spadkobiercę jedynie przypadającego mu udziału w spadku, nie wyłącza go jednak całkowicie z dziedziczenia poprzez odebranie prawa do zachowku.
Zgodnie z art. 1008 Kodeksu cywilnego – wydziedziczenie jest możliwe, gdy uprawniony do zachowku:
Zaznaczyć trzeba, że podstawą wydziedziczenia może być tylko i wyłącznie spełnienie się jednej z przesłanek wskazanych powyżej.
Uporczywe postępowanie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego oznacza takie zachowanie spadkobiercy, które narusza przyjęte powszechnie normy właściwego postępowania. Musi ono mieć charakter negatywny, naruszający w sposób rażący istniejące zasady moralne. Przykładem może być wiedzenie przez spadkobiercę nagannego trybu życia, zasługującego na społeczne potępienie, w postaci działalności przestępczej, alkoholizmu, narkomanii, czy też dopuszczania się zaniedbywania dobra rodziny.
Musisz pamiętać, że takie zachowanie spadkobiercy nie będzie stanowić podstawy do wydziedziczenia, jeżeli spadkodawca je akceptował. Przejawem tego może być na przykład przyjmowanie przez niego przysporzeń majątkowych pochodzących z przestępstwa, a więc pieniędzy, czy nieruchomości z pełną świadomością, jakie jest ich źródło.
Co oznacza „uporczywość”?
Oznacza ona pewną długotrwałość nagannego postępowania spadkobiercy, bądź też powtarzalność nieprawidłowych zachowań. Nie muszą one przy tym być identyczne.
Jeśli chodzi o popełnienie przez spadkobiercę wobec spadkodawcy umyślnego przestępstwa, to dotyczy to zarówno jego cięższej odmiany, a więc zbrodni, jak i lżejszej postaci, czyli występku. Ważne jest, aby było ono umyślne. Oznacza to, że może ono być popełnione zarówno w zamiarze bezpośrednim, jak i ewentualnym. Pierwsze pojęcie oznacza, że sprawca obejmuje swoją wolą znamiona czynu zabronionego, a więc po prostu chce popełnić przestępstwo. Drugie z nich występuje, gdy sprawca przewiduje możliwość popełnienia przestępstwa i godzi się na to. Przykładem tego rodzaju czynów zabronionych mogą być pobicie, wywołanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, uszkodzenie ciała, nieudzielenie pomocy w niebezpieczeństwie, pozbawienie wolności czy też groźba karalna.
Z rażącą obrazą czci mamy do czynienia, gdy spadkobierca dopuszcza się wobec spadkodawcy jego znieważania lub oczerniania.
Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego na każdym członku rodziny spoczywa katalog obowiązków, które musi on spełniać, aby zapewnić jej prawidłowy rozwój.. Obowiązki te obejmują przede wszystkim konieczność wspierania się oraz udzielania sobie nawzajem opieki i pomocy z uwagi na przykład na wiek, stan zdrowia, czy też sytuację życiową.
Zaznaczyć trzeba, że zachowanie spadkobiercy polegające na niedopełnianiu przez spadkobiercę tego rodzaju powinności wobec spadkodawcy, aby stanowiło podstawę wydziedziczenia, musi mieć charakter obiektywnie naganny. Tym samym, konieczne jest, aby miało ono miejsce z jego oczywistej winy, a więc być spowodowane okolicznościami, które leżą wyłącznie po stronie spadkobiercy.
Jako przykład takiego zachowania można wskazać także wszczynanie przez spadkobiercę ciągłych awantur, kierowanie pod adresem spadkodawcy nieuzasadnionych i krzywdzących zarzutów, wyrzucenie go z domu, brak udziału w jego życiu choćby poprzez wizyty w jego miejscu zamieszkania czy okazywanie zainteresowania jego sprawami.
Podkreślić trzeba, iż zaniechanie widywania się spowodowane wzajemnymi zarzutami, nawet jeżeli trwało przez kilka lat, nie może samo przez się być poczytane za uporczywe niedopełnianie obowiązków rodzinnych względem spadkodawcy.
Wydziedziczenie może dotyczyć zstępnych, małżonka i rodziców. Przez tych pierwszych rozumie się dzieci spadkodawcy, jego wnuki etc.
Wydziedziczenie może zostać dokonane tylko i wyłącznie w testamencie, poprzez złożenie przez testatora odpowiedniego oświadczenia woli. Trzeba przy tym pamiętać, że przyczyna wydziedziczenia powinna wynikać z treści testamentu i zostać szczegółowo opisana.
Wydziedziczenie staje się skuteczne dopiero z chwilą otwarcia spadku, a więc śmierci spadkodawcy. Tym samym, może ono zostać aż do tego momentu odwołane, jeżeli pomiędzy spadkodawcą, a spadkobiercą doszło do zmiany stosunków na lepsze.
Wydziedziczenie może być całkowite lub też jedynie częściowe, czyli poprzez pozbawienie spadkobiercy części zachowku. Może ono również być obwarowane warunkiem. Jest to dopuszczalne tylko wtedy, gdy przyczyna jego zastosowania istnieje w chwili sporządzenia testamentu. Brak takiej przesłanki skutkować będzie bezskutecznością wydziedziczenia. Zaznaczyć trzeba, że nie może to zostać konwalidowane poprzez późniejsze pojawienie się przyczyny tego rodzaju. Nie można więc zastrzec, że wydziedziczenie nastąpi, jeżeli spadkobierca popadnie w przyszłości w nałóg alkoholowy, czy też dopuści się zaniedbywania spraw rodziny. Dopuszczalne jest natomiast zastrzeżenie, iż wydziedziczenie straci swoją moc, jeśli syn będący narkomanem, podda się leczeniu odwykowemu.
Podkreślenie wymaga fakt, iż wydziedziczenie nie ma charakteru ostatecznego. Spadkodawca w celu zmiany powziętej już decyzji może sporządzić nowy testament, zmienić testament już sporządzony lub go odwołać aż do chwili swojej śmierci.
Skutkiem prawnym wydziedziczenia jest pozbawienie spadkobiercy nie tylko bezpośredniego udziału w masie spadkowej, ale pozbawienie go nawet prawa do zachowku.
Zaznaczyć jednak trzeba, że zstępni wydziedziczonego zstępnego są uprawnieni do zachowku, chociażby przeżył on spadkodawcę.
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego – spadkodawca nie może wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył przed sporządzeniem testamentu (art. 1010).
Jeżeli jednak w chwili przebaczenia spadkodawca nie miał zdolności do czynności prawnych, jest ono skuteczne, tylko wtedy, gdy nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem.
Musisz wiedzieć, że prawo nie narzuca formy w jakiej przebaczenie takie ma nastąpić. Może więc ono mieć postać ustną. Jednak ze względów dowodowych, w celu wykazania przez spadkobiercę, że takie zdarzenie miało miejsce, zasadne jest sporządzenie takiego oświadczenia przez spadkodawcę na piśmie.
W sprawach spadkowych zapraszam do kontaktu z Kancelarią Adwokacką prowadzoną przez adwokata Bartosza Obrębskiego aby otrzymać profesjonalną pomoc prawną.
Znieważanie funkcjonariusza. Przestępstwo znieważenia funkcjonariusza jest szczególną formą przestępstwa znieważenia. Jego znamiona są bardzo podobne, zaś zasadniczą różnicą jest to, iż może ono być skierowane tylko i wyłącznie przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu.
Przesłuchanie dziecka w sprawie rodzinnej Sprawy rodzinne, z uwagi na swój przedmiot, mają szczególny charakter. Przejawia się on między innymi tym, że dzieci, pomimo że są osobami
