Zapis windykacyjny jest instytucją prawa spadkowego, która umożliwia spadkodawcy dokonanie swobodnego podziału rzeczy wchodzących w skład masy spadkowej pomiędzy wybrane osoby.
Spadkodawca może w nim bowiem postanowić, że oznaczona osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku (art. 981 (1) § 1 Kodeksu cywilnego).
Może on zostać uczyniony jedynie w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego.
Musisz wiedzieć, że nie wszystko, co wchodzi w skład spadku może być objęte zapisem windykacyjnym. Jego przedmiotem może być jedynie:
Zaznaczyć trzeba, iż zapis windykacyjny może dotyczy
tylko konkretnego przedmiotu, który może być zarówno rzeczą, jak i prawem. Nie ma jednak przeszkód prawnych, aby spadkodawca przeznaczał zapisobiercy windykacyjnemu kilka przedmiotów lub praw wchodzących w skład jego majątku spadkowego.
Dodać również należy, iż poszczególne zapisy windykacyjne mają charakter całkowicie odrębny i nie są ze sobą w żaden sposób powiązane. Oznacza to, iż w przypadku gdy jeden z nich jest dotknięty z jakichkolwiek przyczyn nieważnością, nie wpływa to na ważność oraz skuteczność pozostałych.
Zachowek jest instytucją prawa spadkowego, mającą na celu ochronę najbliższych krewnych spadkodawcy, przed dokonywaniem przez niego rozporządzeń swoim majątkiem, które byłyby sprzeczne z ich interesami. Jest on uregulowany w przepisach Kodeksu cywilnego.
Zapewnia on w/w osobom udział spadkowy o odpowiedniej wysokości w wypadku, gdy testator przy czynionej darowiźnie lub sporządzaniu testamentu, dokonał ich pominięcia.
Istota zachowku polega na tym, że zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z tytułu dziedziczenia ustawowego, należy się połowa wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy spadkobraniu na tej podstawie. Udział ten ulega powiększeniu do wartości dwóch trzecich, w przypadku, gdy uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni (art. 991 § 1 k.c.).
Podkreślenia wymaga fakt, że jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, czy też w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia (art. 991 § 2 k.c.).
Osobami zobowiązanymi z tytułu zachowku są osoby, które uzyskały przysporzenie majątkowe od spadkodawcy, a mianowicie:
Uprawniony do zachowku powinien dochodzić swoich praw od w/w kategorii osób, zgodnie z przedstawioną kolejnością.
Powiązania pomiędzy zapisem windykacyjnym a zachowkiem występują na dwóch płaszczyznach prawnych i dotyczą:
Podkreślenia wymaga fakt, iż zasady odpowiedzialności zapisobiercy windykacyjnego za zachowek są podobne do tych, jakie ponoszą osoby na rzecz których spadkodawca ustanowił darowiznę.
Przede wszystkim, odpowiada on wobec wierzyciela zachowkowego tylko i wyłącznie wówczas, gdy uprawniony do zachowku nie jest w stanie wyegzekwować od spadkobiercy należnego mu świadczenia z tego tytułu. Odpowiada on więc w dalszej kolejności, a pierwsze kroki prawne osoby dochodzącej zachowku powinny zostać skierowane przeciwko spadkobiercom zmarłego.
Odpowiedzialność zapisobiercy windykacyjnego ma ponadto charakter jedynie subsydiarny. Oznacza to, że odpowiada on za zachowek tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem zapisu windykacyjnego. Tym samym, uprawniony do zachowku może dochodzić przeciwko zapisobiorcy jedynie kwoty odpowiadającej wysokością równowartości otrzymanej przez niego od spadkodawcy rzeczy lub prawa. W takich właśnie granicach zapisobierca windykacyjny jest zobowiązany do zapłaty wierzycielowi zachowkowemu sumy potrzebnej do uzupełnienia zachowku.
W przypadku, gdy zapisobierca windykacyjny sam występuje w charakterze osoby uprawnionej do zachowku, wówczas ponosi on odpowiedzialność względem innych osób posiadających takie uprawnienie tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jego własny zachowek.
Dodać trzeba, że odpowiedzialność kilku zapisobierców windykacyjnych względem uprawnionego do zachowku jest solidarna. Oznacza to, że wierzyciel zachowkowy może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich zapisobierców łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a jego zaspokojenie przez któregokolwiek zwalnia pozostałych z długu.
Powinieneś wiedzieć, że zapisobierca windykacyjny może zwolnić się z odpowiedzialności wobec wierzyciela zachowkowego wówczas, gdy nie będzie zachodziła różnica pomiędzy obecnym stanem jego majątku a stanem, który by istniał, gdyby zapis nie miał miejsca. Innymi słowy jego odpowiedzialność z tego tytułu wyłącza sytuacja, w której pomimo otrzymania zapisu, nie jest on już wzbogacony. Trzeba tu jednak poczynić ważne zastrzeżenie – nie ma to zastosowania wówczas, gdy zapisobiorca wyzbywając się korzyści lub zużywając ją, powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu.
Również rozporządzenie przedmiotem zapisu windykacyjnego bezpłatnie na rzecz osoby trzeciej będzie skutkować niemożnością dochodzenia wierzytelności zachowkowej zarówno w stosunku do zapisobiercy, jak i w stosunku do osoby trzeciej, która została obdarowana. Nie wyklucza to jednak ewentualnego dochodzenia przez wierzycieli roszczeń na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego zapewniających im ochronę w razie niewypłacalności dłużnika, a więc w ramach tzw. roszczenia paulińskiego.
Jeśli chodzi o uzupełnienie zachowku, to osobie, na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny, ustawodawca przyznał w tym zakresie upoważnienie przemienne, Może ona bowiem zwolnić się z obowiązku zapłaty żądanej sumy przez wydanie przedmiotu zapisu, a więc spełnić swój obowiązek niejako w naturze.
Powinieneś wiedzieć, że przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się poleceń oraz zapisów zwykłych. Dolicza się jednak do niego wszelkie zapisy windykacyjne poczynione przez spadkodawcę. W przypadku uprawnionego do zachowku zapis windykacyjny zalicza się na należny mu zachowek.
Wartość zapisów określa się według jego stanu z chwili otwarcia spadku, a ceny z chwili ustalania zachowku
Znieważanie funkcjonariusza. Przestępstwo znieważenia funkcjonariusza jest szczególną formą przestępstwa znieważenia. Jego znamiona są bardzo podobne, zaś zasadniczą różnicą jest to, iż może ono być skierowane tylko i wyłącznie przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu.
Przesłuchanie dziecka w sprawie rodzinnej Sprawy rodzinne, z uwagi na swój przedmiot, mają szczególny charakter. Przejawia się on między innymi tym, że dzieci, pomimo że są osobami
