Przestępstwo znieważenia funkcjonariusza jest szczególną formą przestępstwa znieważenia. Jego znamiona są bardzo podobne, zaś zasadniczą różnicą jest to, iż może ono być skierowane tylko i wyłącznie przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu. Wyodrębnienie takiego czynu zabronionego jest to przejawem troski ustawodawcy o osoby, które działają w imieniu państwa.
Przestępstwo znieważenia funkcjonariusza uregulowane jest w art. 226 Kodeksu karnego. Zgodnie z nim, polega ono na znieważeniu funkcjonariusza publicznego lub osoby przybranej mu do pomocy, podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych.
Zaznaczyć trzeba, iż przedmiotowy czyn zabroniony posiada także swoją postać kwalifikowaną, powodującą zaostrzenie wobec sprawcy zasad odpowiedzialności karnej. Ma on miejsce wtedy, gdy sprawca publicznie znieważa lub poniża konstytucyjny organ Rzeczypospolitej Polskiej.
Definicję legalną pojęcia „funkcjonariusz publiczny” zawierają przepisy Kodeksu karnego. Zgodnie z nim – funkcjonariuszem publicznym jest:
Zaznaczyć trzeba, iż pojęcia „funkcjonariusz publiczny” nie należy mylić z pojęciem „osoba pełniąca funkcję publiczną”, które również zostało zdefiniowane w przepisach Kodeksu karnego. Jest nią funkcjonariusz publiczny, członek organu samorządowego, osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, chyba że wykonuje wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba, której uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności publicznej są określone lub uznane przez ustawę lub wiążącą Rzeczpospolitą Polską umowę międzynarodową.
Osoba przybrana do pomocy
W interpretacji Sądu Najwyższego, dotyczącą jeszcze poprzednio obowiązującego Kodeksu karnego, osobą przybraną do pomocy funkcjonariuszowi publicznemu był ten, kto „samorzutnie pomaga funkcjonariuszowi publicznemu w wykonaniu obowiązków służbowych” . Według ustalonych poglądów doktryny prawniczej jest to osoba, która została wyznaczona lub wezwana przez funkcjonariusza. Funkcjonariusz wskazuje więc ją w celu powierzenia jakiegoś zadania lub wzywa do dokonania określonej interwencji. Osobą przybraną do pomocy jest także ta, która samorzutnie i z własnej inicjatywy zaoferowała swoją pomoc. Jak wskazał Sąd Najwyższy, funkcjonariuszem publicznym jest także strażnik gminny (miejski).
Konstytucyjnymi organami Rzeczypospolitej Polskiej są wszystkie organy, które wymienia ustawa zasadnicza, a więc:
Czynnościami służbowymi są działania podejmowane przez funkcjonariusza publicznego w związku z pełnioną przez niego funkcją. Nie ma znaczenia, czy funkcjonariusz wykonuje czynności służbowe należące ściśle do zakresu jego kompetencji, czy też takie, które zostały mu zlecone mu przez przełożonego i należące do właściwości funkcjonariuszy wyższego lub niższego szczebla. Charakter tego rodzaju mają również te działania, które nie są wykonywane w godzinach urzędowania danego funkcjonariusza, ale mają charakter tego rodzaju i formalnie wchodzą w zakres jego kompetencji.
Podkreślić trzeba, że w przypadku przestępstwa znieważenia funkcjonariusza, dobrem chronionym przez przepisy prawa karnego jest prawidłowe funkcjonowanie i poszanowanie instytucji państwowych oraz samorządowych. Ochrona ta wiąże się bezpośrednio z zapewnieniem poszanowania funkcjonariuszowi publicznemu wykonującemu obowiązki służbowe oraz osobie przybranej mu do pomocy, a także z zapewnieniem nienaruszania czci tych osób. Normy karne chronią w ten sposób jeden z warunków skutecznej działalności instytucji publicznych, a mianowicie przypisany im autorytet i powagę .
Znieważenie funkcjonariusza może przybrać wszystkie te formy, jakie występują przy zwykłym przestępstwie znieważenia. W tym wypadku, czynem zabronionym jest zarówno publiczne, jak i niepubliczne zachowanie sprawcy. Znieważeniem funkcjonariusza publicznego lub osoby przybranej mu do pomocy mu przybranej będzie więc jego obraza poczyniona także w ramach nawet małego środowiska, w grupie osób czy też w kontakcie jedynie dwóch osób.
Jest to przestępstwo powszechne, a więc może je popełnić każdy. Dopuścić się go może również osoba, która sama jest funkcjonariuszem publicznym, bądź osoba przybrana takiemu funkcjonariuszowi do pomocy. Może ona być zarówno służbowym podwładnym, jak i przełożonym funkcjonariusza publicznego.
Znieważenie funkcjonariusza jest przestępstwem umyślnym, popełnianym z zamiarem bezpośrednim lub ewentualnym, co oznacza, że sprawca musi chcieć go znieważyć, bądź przewidywać taki skutek i godzić się na to.
Jak stwierdził w jednym z orzeczeń Trybunał Konstytucyjny „przypisanie umyślności sprawcy następuje niezależne od tego, czy jego celem (lub co najmniej zamiarem ewentualnym) był objęty również sam skutek przejawianego zachowania wobec osoby, której ono dotyczy. Celem sprawcy, nie musi być więc dążenie do tego, aby zniewaga dotknęła pokrzywdzonego funkcjonariusza i dotarła do jego świadomości.”
Sprawca, który dopuścił się popełnienia przestępstwa znieważenia podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do jednego roku.
Jeżeli jednak czyn ten wywołało niewłaściwe zachowanie się funkcjonariusza lub osoby do pomocy mu przybranej, Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.
W przypadku postaci kwalifikowanej, a więc gdy sprawca publicznie znieważa lub poniża konstytucyjny organ Rzeczypospolitej Polskiej, podlega on grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do dwóch lat.
Dodać trzeba, że tryb ścigania przestępstwa znieważenia funkcjonariusza publicznego ma charakter publicznoskargowy, zwany też trybem ścigania z urzędu. Nie jest więc wymagane złożenie przez pokrzywdzonego odpowiedniego wniosku o pociągnięcie sprawcy do odpowiedzialności karnej.
W sprawach karny, w tym w wypadku dotyczącym zarzutu popełnienia przestępstwa znieważenia funkcjonariusza publicznego polecam skorzystać z usług profesjonalnego obrońcy.
Kancelaria Adwokacka adwokata Bartosza Obrębskiego powadzi obrony karne oraz reprezentuje pokrzywdzonych w postępowaniach karnych.
Znieważanie funkcjonariusza. Przestępstwo znieważenia funkcjonariusza jest szczególną formą przestępstwa znieważenia. Jego znamiona są bardzo podobne, zaś zasadniczą różnicą jest to, iż może ono być skierowane tylko i wyłącznie przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu.
Przesłuchanie dziecka w sprawie rodzinnej Sprawy rodzinne, z uwagi na swój przedmiot, mają szczególny charakter. Przejawia się on między innymi tym, że dzieci, pomimo że są osobami
