Kancelaria Adwokacka Bartosz Kamil Obrębski

Podział majątku a rozwód

Spis treści

Zależność między rozwodem i podziałem majątku

Orzeczenie przez Sąd rozwodu powoduje ustanie wspólności majątkowej pomiędzy dotychczasowymi współmałżonkami. Powoduje to, że każdy z nich może wystąpić o dokonanie podziału zgromadzonego przez nich majątku wspólnego.

Na czym polega wspólność ustawowa pomiędzy małżonkami?

Co do zasady, z chwilą zawarcia związku małżeńskiego, pomiędzy jego stronami powstaje ustawowa wspólność majątkowa. Jej zasady reguluje Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

Przedmiotem małżeńskiej wspólności majątkowej są wszelkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Należą do niej dochody uzyskane z majątku wspólnego oraz z majątków osobistych współmałżonków, jak na przykład z tytułu czynszu najmu lokalu mieszkalnego, stanowiącego osobistą własność danego małżonka.

W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego, jak również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku (art. 35 krio).

Jakie są skutki rozwodu dla małżeńskiej wspólności majątkowej?

Z chwilą orzeczenia przez Sąd rozwodu, ustaje wspólność majątkowa pomiędzy małżonkami. Następuje to z mocy samego prawa i nie wymaga żadnych czynności ze trony współmałżonków. Skutek ten rozciąga się na cały majątek, jaki był nią objęty, w związku z czym nie może odnosić się do poszczególnych przedmiotów wchodzących w jego skład.

Musisz wiedzieć, że kolejnym skutkiem prawnym orzeczenia rozwodu jest możliwość żądania przez każdego z małżonków dokonania podziału majątku wspólnego.

Jakie są sposoby podziału majątku wspólnego małżonków po rozwodzie?

Po orzeczeniu przez sąd rozwodu, podział majątku wspólnego małżonków może nastąpić:

  • w drodze umowy,
  • w drodze postępowania sądowego.


W każdym z tych sposobów, podział majątku wspólnego pod względem technicznym może przybrać postać:

  • podziału rzeczy wspólnej (tzw. podział w naturze),
  • przyznania rzeczy jednemu z małżonków na wyłączną własność wraz z obowiązkiem spłaty na rzecz drugiego małżonka (np. mieszkanie zostaje przy jednym z małżonków, który musi spłacić drugiego),
  • egzekucyjną sprzedaż rzeczy i podział sumy uzyskanej ze sprzedaży (tzw. podział cywilny).
 

Powinieneś pamiętać, że pierwszeństwo ma podział w naturze, dopiero w dalszej kolejności przyznanie rzeczy na własność jednego z małżonków. Egzekucyjna sprzedaż wchodzi w grę, gdy poprzednie dwa sposoby nie dały rezultatu.

Podział majątku wspólnego małżonków na podstawie umowy

Tego rodzaju podział majątku wspólnego jest możliwy tylko i wyłącznie w sytuacji, w której pomiędzy dotychczasowymi małżonkami panuje pełna zgodność co do sposobu, w jaki ma to nastąpić. Umowa tego rodzaju może zostać zawarta w dowolnej formie, jednak dla celów dowodowych powinna być przynajmniej pisemna, z wyraźnym wskazaniem przedmiotów, jakie podlegają podziałowi, określeniem ich wartości oraz sposobu samego podziału. Strony mogą przewidzieć w niej również odpowiednie dopłaty lub spłaty, jeśli wartość uzyskanych przez jedną ze stron elementów majątkowych  nie jest taka sama, jak w przypadku drugiej.

Musisz jednak pamiętać, iż w przypadku, gdy przedmiotem podziału jest nieruchomość, wówczas niezbędne jest sporządzenie aktu notarialnego, pod rygorem  nieważności zawartej w innej formie umowy z mocy samego prawa. W razie niezachowania tej formy, umowa taka nie wywoła żadnych skutków prawnych. Dotyczy to także prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa, do przeniesienia którego wymagana jest taka właśnie forma szczególna.

Sądowy podział majątku wspólnego małżonków

Sąd dokonuje podziału majątku wspólnego małżonków na wniosek złożony przez jednego z nich, bądź też oboje.

Wniosek o dokonanie podziału majątku wspólnego

Wniosek o dokonanie sądowego podziału majątku wspólnego małżonków może zostać złożony przez osobę uprawnioną w każdym czasie, gdyż roszczenie w tym przedmiocie nie ulega przedawnieniu. Przedmiotowego uprawnienia nie można się także zrzec, gdyż ma ono charakter niezbywalny (art. 57 § 1 Kodeksu cywilnego).

Odpowiedni do rozpatrzenia takiego wniosku jest sąd rejonowy właściwy ze względu na miejsce położenia majątku małżonków (art. 566 Kodeksu postępowania cywilnego).

Sam wniosek musi zawierać, poza elementami charakterystycznymi dla każdego pisma procesowego, także szczegółowe wskazanie składników (przedmiotów i praw), jakie wchodzą w skład majątku wspólnego i które mają podlegać podziałowi. Może to mieć formę na przykład spisu rzeczy ruchomych, które należą do majątku wspólnego małżonków. Jeżeli postępowanie ma dotyczyć nieruchomości, wówczas niezbędne będzie wskazanie jej dokładnego położenia, powierzchni, a także przeznaczenia. Należy również przedstawić dowody, które potwierdzają stan prawny nieruchomości  (art. 680 § 2 w zw. z art. 567 § 3 Kodeksu postępowania cywilnego). Dotyczy to przede wszystkim odpisu z księgi wieczystej.

Musisz przy tym pamiętać, że wydruki treści uzyskanych w trybie przeglądania księgi wieczystej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego nie mają mocy dokumentów wydanych przez Sąd, a tym samym nie posiadają odpowiedniej mocy dowodowej (art. 36 (4) ust. 7 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece – j.t. Dz. U. z 2019 r. poz. 2204 z późn. zm.),

Wniosek o podział majątku wspólnego musi także zawierać propozycję wnioskodawcy co do sposobu podziału majątku wspólnego. Powinien on także określać, który ze składników majątkowych chce otrzymać, a także ewentualne żądania dotyczące zwrotu wydatków, nakładów i innych świadczeń poniesionych na majątek wspólny przez strony czy ustalenia nierównego podziału majątku po rozwodzie.

Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 16 października 1997 r. (II CKN 395/97, LEX nr 50532) oraz postanowieniem z dnia 4 kwietnia 2012 r. (I CSK 323/11, LEX nr 1164719) „Wszystkie powyższe żądania powinny zostać określone w sposób jak najbardziej precyzyjny, zgodnie z takimi samymi wymaganiami jak w wypadku złożenia pozwu”.

Jakie są koszty sądowego podział majątku wspólnego małżonków

Zgodnie z art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (j.t. Dz.U. z 2021 r., poz. 2257 z późn. zm.) – opłata stała od wniosku o wszczęcie postępowania o podział majątku wspólnego, wynosi 1.000,00 zł. Jeżeli małżonkowie osiągnęli porozumienie co do jego sposobu, koszty są znacznie mniejsze, ponieważ opłata wynosi jedynie 300,00 zł.

Czy orzeczenie o winie wpływa na podział majątku wspólnego?

Wiele osób wnosi o orzeczenie przez Sąd wyłącznej winy jednego z małżonków w rozpadzie związku, liczą na to, iż spowoduje to uzyskanie przez nich korzystniejszej pozycji przy podziale majątku wspólnego. Czy słusznie?

Aby Sąd przystąpił do rozstrzygania, który z współmałżonków ponosi wyłączną winę za rozkład pożycia małżeńskiego, musi być w tym względzie złożony odpowiedni wniosek. Tym samym, musi o to wystąpić w pozwie rozwodowym jeden z małżonków bądź też oboje.

W takim wypadku, Sąd bada przyczyny rozpadu związku małżeńskiego i wskazuje osobę odpowiedzialną za taki stan rzeczy bądź też uznaje winę obojga małżonków. Orzeczenie Sądu dotyczy więc osobistych relacji pomiędzy dotychczasowymi małżonkami.

Podstawy do orzeczenia winy

Musisz wiedzieć, że Sąd może orzec wyłączną winę jednego z małżonków tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy zachodzą ściśle określone okoliczności.

 Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2004 r. (IV CK 406/02, LEX nr 529700) „Za zawinione, na gruncie przepisów rozwodowych, uznaje się działania lub zaniechania małżonka będące wyrazem jego woli, które stanowią naruszenie obowiązków wynikających z przepisów prawa małżeńskiego lub zasad współżycia społecznego i prowadzą do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia. Nie jest przy tym konieczne, dla przypisania małżonkowi winy, objęcie jego zamiarem spowodowania, poprzez określone działania lub zaniechania, rozkładu pożycia prowadzącego w ostatecznym rezultacie do rozwodu. Wystarczy możliwość przewidywania znaczenia i skutków takiego działania lub zaniechania. Możliwość przypisania małżonkowi winy w rozkładzie pożycia jest wyłączona w razie jego niepoczytalności, a także w wypadku przemijających nawet zakłóceń psychicznych, jeżeli w tych stanach dopuścił się on działania lub zaniechania, które doprowadziło do powstania zupełnego i trwałego rozkładu pożycia”

Z kolei, w myśl wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2000 r. (V CKN 323/00, LEX nr 52485) „Podstawą przyjęcia winy małżonka jest ustalenie, że jego zachowanie przyczyniło się do powstania lub pogłębienia rozkładu, obojętne natomiast ze stanowiska oceny winy jest to, w jakim stopniu każde z małżonków przyczyniło się do tego. Nierówny stopień winy małżonków nie stanowi przeszkody do uznania ich współwinnymi rozkładu pożycia. Małżonek, który zawinił powstanie jednej z wielu przyczyn rozkładu, musi być uznany za współwinnego, chociażby drugi małżonek dopuścił się wielu i to cięższych przewinień”.

Podkreślenia wymaga fakt, iż w orzecznictwie sądowym utrwalił się katalog najczęstszych zachowań, których charakter, uzasadnia przypisanie winy za rozkład pożycia małżeńskiego, a mianowicie: zdrada, skrajna nielojalność wobec współmałżonka, przemoc, uzależnienie od alkoholu, opuszczenie rodziny, nieuzasadniona odmowa utrzymywania współżycia fizycznego, marginalizowanie współmałżonka czy wreszcie alienowanie się od niego.

Czy stwierdzenie winy wpływa na podział majątku wspólnego?

Sąd orzekając o podziale majątku wspólnego, podejmuje decyzję w zakresie stosunków majątkowych, jakie istniały pomiędzy dotychczasowymi współmałżonkami. Oznacza to, że orzeczenie dotyczące osobistych relacji pomiędzy małżonkami, a więc w przedmiocie winy za rozpad związku, nie może mieć na nią żadnego wpływu.

Kwestia winy za rozkład pożycia jest związana z relacjami małżeńskimi, toteż ma ona znaczenie z punktu widzenia rozwodu i ewentualnych alimentów na rzecz małżonka niewinnego.

Sama wina nie ma natomiast najmniejszego znaczenia dla zagadnień dotyczących podziału majątku wspólnego.

W sprawach rodzinnych zachęcam do kontaktu z Kancelarią Adwokacką prowadzoną przez adwokata Bartosza Obrębskiego aby otrzymać profesjonalną pomoc prawną.

Adwokat rozwód warszawa. Adwokat Sprawy rodzinne Warszawa

Adwokat Bartosz Obrębski

E - mail

adwokat.obrebski@gmail.com

Telefon

508 269 045

Ostatnie wpisy:

Znieważanie funkcjonariusza publicznego

Znieważanie funkcjonariusza. Przestępstwo znieważenia funkcjonariusza jest szczególną formą przestępstwa znieważenia. Jego znamiona są bardzo podobne, zaś zasadniczą różnicą jest to, iż może ono być skierowane tylko i wyłącznie przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu.